Naime, brojni naučnici, među kojima i ugledni Majkl Mekormik, profesor srednjevekovne istorije na Univerzitetu Harvard, slažu se da je 536. godina predstavljala početak prilično mračnog perioda sa neuobičajeno hladnim vremenom, a ono je moglo i da doprinese seobi Slovena na jug i njihovom naseljavanju na Balkan. Ugledni Mekormik tu tezu potvrdio je i za "Blic" uputivši nas na svoje opsežno istraživanje na temu kako su konkretna godina, ali i ostali faktori, uticali na velike migracije.
Misteriozna magla je Evropu i delove Azije tokom 18 meseci praktično držala u tami.
Čitave godine je Sunce imalo bled sjaj, poput Meseca, naveo je vizantijski istoričar Prokopije o toj neslavnoj 536. godini.
*FOTO: PROFIMEDIA
Temperature u leto iste godine pale su za 1,5 do 2,5 stepeni Celzijusa, čime je započela najhladnija decenija u poslednjih 2.300 godina. Sneg je padao tog leta u Kini; usevi širom Evrope i Azije su propadali, a ljudi su gladovali.
Sada su naučnici ultrapreciznom analizom leda švajcarskih glečera pronašli krivca. Tim koji su predvodili istoričar Mekormik i glaciolog Pol Majevski sa Univerziteta u Mejnu rekli su da je kataklizmička vulkanska erupcija na Islandu raširila oblake pepela širom severne zemljine hemisfere 536. Još dve velike erupcije su usledile 540. i 547. godine. Erupcije su izazvale klimatske promene, koje naučnici nazivaju i "Kasnim antičkim malim ledenim dobom", usled kojih je došlo do nestašice hrane, gladi, stagnacije ekonomije, širenja bolesti i - migracija...
A kada već govorimo o migracijama, upravo se navedeni period poklapa i sa drugom fazom seobe Slovena među kojima su bili i Srbi i Hrvati.
*FOTO: NATURE GEOSCIENCE / PROMO
Grafika: širenje slovenskih naroda po Evropi se dešavalo baš nakon što je usledilo "mini ledeno doba"
"Sugerisano je da su klimatske promene u toku prve polovine nove ere imale ulogu u društvenim reorganizovanjima u Evropi i Aziji. Naročito, one iz šestog veka se poklapaju sa usponom i padom civilizacija, pandemijama, ljudskim migracijama i političkim previranjima... Kako se širila većim delom severne hemisfere, mi predlažemo da se ovaj hladni period uzme u obzir kao dodatni faktor sredine koji je doprineo nastanku Justinijanove kuge, transformaciji Istočnog rimskog carstva, selidbama iz azijskih stepa i sa Arapskog poluostrva, širenjem naroda koji govore slovenske jezike i političkim previranjima u Kini", navedeno je u studiji grupe naučnika objavljene u žurnalu "Nature Geoscience".
Kako su naveli period "Kasnog antičkog malog ledenog doba se poklapa sa periodom kada su se narodi koji govore protoslovenskim dijalektima raširili iz još uvek nepoznate postojbine širom većeg dela kontinentalne Evrope".
- Arheološki dokazi slovenske populacije u šestom i sedmom veku sugerišu da oni vode poreklo iz šireg karpatskog regiona, ali motivacija za njihovu ekspanziju ostaje nejasna. Stepski narodi poput Avara koji su se kretali ka zapadu, kao i mogućnosti za trgovanje ili razvoj neiskorišćneih graničnih regiona koje je napustila rimska administracija, predlagani su kao pokretačka sila za seobe naroda koji govore slovenskim jezicima - opisuje Mekormik za "Blic" delove svoje studije.
Huni doveli do domino efekta
Naš istoričar profesor Dejan Ristić smatra da je moguće da su klimatske promene imale nekog uticaja na naseljavanje Slovena na Balkan, ali ističe da je pre svega suštinski razlog velikim seobama naroda u Evropi taj što su ih napadali Huni i drugi narodi koji su iz Azije ušli u Evropu.
- To je period poznat kao period Seobe naroda i trajao je više vekova, a izazvan je upadom Huna iz Azije u Istočnu Evropu preko ukrajinskih stepa. Ti upadi počeli u trećem veku, a doživeli su vrhunac u petom veku i faktički su izazvali domino efekat u Evropi. Najpre su potisnuli prvi narod na koje su našli - Gote, a onda su oni potiskivali druge i tako je došlo do jedne od najznačajnije prekompozicije naroda ikada. Britanci imaju termin za taj period "melting pot", odnosno vrijući lonac - rekao je profesor Ristić.
*FOTO: PUBLIC DOMAIN / WIKIPEDIA
Prema njegovim rečima, tada dolazi do pada Zapadnog rimskog carstva, do krize u Istočnom rimskom carstvu i praktično rezultat te seobe naroda krajem prvog milenijuma naše ere jeste da su se narodi organizovali manje-više su i zadržali te teritorije do današnjeg dana.
- Na tu veliku migraciju su uticali i drugi elementi, ali ne toliko klimatske promene, koliko upad velikog broja izuzetno ratobornih Huna. Oni su delovali nepojmljivo po pitanju surovosti prema drugim napadima - rekao je Ristić.
Prema njegovom mišljenju, klimatske promene nemaju suštinskog značaja ni za naseljavanje Slovena na Balkan.
- Radi se o tome da su oni bili potisnuti, zajedno sa Gotima, od strane Huna i Avara iz svoje prapostojbine, a to su današnje južne ruske i ukrajinske stepe. Pohrlili su ka zapadu kako bi spasli gole živote. Oni su bili sedelački narodi, za razliku od Huna koji su bili nomadi. Deo njih je ostao na istoku, a deo otišao na zapad, a deo se spustio ka jugu. Klima tu nije odigrala neku veću ulogu. Ovo je najveći migratorni proces u istoriji Evrope, a glavni impuls su bili Huni - kaže naš istoričar.
(Izvor: blic.rs / Kešanski)